Er zit een haar in de boter tussen Israël en Turkije. En dat is erg zacht uitgedrukt. De spanning tussen de voormalige bondgenoten loopt hoog op. Zo hoog dat de Turkse premier Erdogan een militaire confrontatie of conflict niet uitsluit. Directe aanleiding is een incident waarbij de Israëlische marine een hulpkonvooi voor de Palestijnse Gazastrook enterde (mei 2010). Bij de schermutselingen die daarop volgden kwamen negen (gewapende?) Turkse activisten om het leven. Het konvooi vaarde weliswaar onder ‘humanitaire’ vlag, maar werd op poten gezet door Turkse moslimextremisten en gesteund door kringen rond Erdogan. De Turkse regering reageerde furieus op de militaire interventie en eiste een internationaal onderzoek. Een recent VN-rapport noemde het gebruik van geweld intussen ‘buitenproportioneel en onredelijk’, maar ook de organisatoren van het konvooi gingen niet helemaal vrijuit. Bovendien noemde de VN de blokkade van Gaza wel legaal.
Vrienden en vijanden
Erdogan eist publieke excuses van Israël, maar die komen er niet. En dus zit hij nu op ramkoers. De Turkse premier dreigt ermee dat Turkije nieuwe hulpkonvooien voortaan zal laten escorteren door marineschepen. Op bevel van Erdogan werd het identificatiesysteem op de Turkse F16’s al aangepast: Israëlische vliegtuigen worden voortaan op de radar als vijand aangemerkt. Onschuldig is dat allemaal niet. Het conflict met Israël komt niet uit de lucht gevallen. Erdogan zoekt steeds meer toenadering tot islamistische regimes in het buitenland (Iran, Syrië) en onderhoudt goede contacten met de terroristen van Hamas (Palestina) en Hezbollah (Libanon). Dat hij zijn oude vriend Israël nu laat vallen en openlijk uitdaagt, levert hem ongetwijfeld veel sympathie op in Turkije en het Midden-Oosten. Het past ook in zijn strategie om de invloedsfeer van Turkije in de regio uit te breiden
Grootheidswaanzin
In Amerika en het Europese establishment zijn er nog altijd naïeve zielen die Turkije zien als ‘een brug met de islamitische wereld’ en Erdogan als een ‘gematigde’ figuur waar mee te praten valt. Maar ze dwalen. Erdogan is een religieuze extremist die zijn dromen voor een Groot-Ottomaans Rijk nooit heeft opgegeven. Dat Erdogan de macht van het leger in Turkije aan banden legde, werd in het officiële Europa op gejuich onthaald. Die maatregel brengt echter niet alleen de scheiding van kerk en staat in eigen land in gevaar, maar – paradoxaal genoeg – ook de vrede in de regio en het Midden-Oosten…
