Nederlandse rechters verzetten zich tegen de plannen van de rechtse regering om zogenaamde ‘minimumstraffen’ in te voeren. Voor alle duidelijkheid: met minimumstraffen wordt de straf bedoeld die misdadigers minstens moeten uitzitten na hun veroordeling. Joost van Dijk, plaatsvervangend voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, noemt de plannen van het rechtse kabinet ‘spierballentaal’ of zelfs ‘onzin’. “Ik begrijp niet goed wat men wil”, zegt de rechter. “Stel je eens voor dat je nu wordt gepakt en in een cel blijft tot je begrafenis.” Van Dijk zegt verder dat ’tal van onderzoeken’ uitwijzen dat de veiligheid door zo’n harde aanpak niet verbetert, “maar dat hoor je zelden in het debat.”
Uit een recente peiling naar de politieke voorkeur bij Nederlandse rechters en magistraten in opleiding blijkt dat links (PvdA, Groen, D66) zwaar oververtegenwoordigd is. Van de raadsheren in opleiding stemt 41% voor D66, bij de hele Nederlandse bevolking is dat amper 7%. De Partij Voor de Vrijheid is zwaar ondervertegenwoordigd. Niet één van de ondervraagde rechters in opleiding stemt op de PVV. “De rechterlijke macht vormt een opmerkelijk naar links afwijkend smaldeel”, luidde de opvallende conclusie van het rapport. “Rechters komen van de planeet GroenLinks”, schrijft Paul Lieben (Elsevier.nl) schamper. Of van de rode planeet. Zou het in België anders zijn?
De Nederlandse rechters krijgen forse tegenwind vanwege hun oproep tot burgerlijke ongehoorzaamheid. “Hoho, niet de rechter, maar de politiek is de baas”, merkt gerechtsjournalist Gerlof Leistra (Elsevier) op. “Als de wet er eenmaal is, moeten ze gewoon gehoorzamen.” Volgens de Raad voor de Rechtspraak worden criminelen al zwaar genoeg gestraft. “De praktijk is anders”, stelt Gerlof Leistra. “Rechters spreken vaker vrij en leggen vaker een taakstraf op. Maar de samenleving slaat op tilt als een verkrachter of moordenaar wegkomt met een taakstraf. Zeker als zo iemand al een strafblad heeft.”
Paul Lieben stelt vast dat het bij rechters nog heel vaak vooral draait om de rechten van de dader. Daar kunnen die rechters niets aan doen, want ze komen van een andere planeet. “Bij ons, aardbewoners, zijn wij de mening toegedaan dat de rechten van slachtoffer en nabestaanden op de eerste plaats moeten komen. Het citaat zou wat ons betreft dus niet moeten luiden: ‘Stel je eens voor dat je nu wordt opgepakt en in een cel blijft tot je begrafenis’, maar bijvoorbeeld: ‘Stel je voor dat je dierbare wordt vermoord en de dader na een paar jaar weer vrank en vrij rondloopt, terwijl jij geestelijk levenslang hebt’…”
Je wordt ook niet zomaar opgepakt en weggestopt. Dat is nog altijd het gevolg van een crimineel feit. Het hardnekkige linkse cliché is dat een gevangenisstraf niet helpt. Maar, zo merkt Lieben terecht op: “Het gaat er niet alleen om of het helpt. Het gaat in de eerste plaats om het rechtsgevoel van slachtoffer en nabestaanden en dat van de gehele maatschappij. En daarnaast is het simpelweg zo dat een crimineel die vastzit, geen misdaad meer kan plegen. Er is geen fancy of duur onderzoek nodig om dat vast te kunnen stellen.” Daar valt geen speld tussen te krijgen.
