In Nederland loopt de formatie van een nieuwe regering niet van een leien dakje. Het in de verkiezingen zwaar gehavende christendemocratische CDA weigerde in zee te gaan met Geert Wilders en dus kwam men weer uit bij ‘paars-plus’, een links kabinet van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks. Die formule krijgt de steun van de linkse kerk, de media én het koningshuis. Maar dat neemt niet weg dat zo’n progressief kabinet in feite een schijnhuwelijk is van partijen die ideologisch lijnrecht tegenover elkaar staan. Vergelijk het maar met de N-VA en de Parti Socialiste die hier schijnbaar tot elkaar veroordeeld zijn…
Politieke waarnemers brengen het lot van het vroegere paarse kabinet in herinnering en wijzen er op dat álle paarse partijen (VVD, PvdA en D66) zware klappen kregen bij de verkiezingen van 2002. PvdA en VVD werden bijna gehalveerd. Paars eindigde – zoals Louis Tobback dat ooit treffend formuleerde – ‘bont en blauw’. En dat is nog maar een voorproef van wat paars-plus straks te wachten staat. Politicologen en peilingen waarschuwen Marc Rutte – die de liberale VVD weer een rechtse koers liet uitvaren – voor een historische nederlaag. Een paars-plusregering wordt op tal van plaatsen ‘politieke zelfmoord’ genoemd. Niet alleen voor de rechtse VVD die aan de leiband moet lopen van drie linkse partners, maar ook voor socialisten en groenen die aan hun achterban een beleid moeten verdedigen dat in hun ogen ’te rechts’ zal zijn.
Ook uit linkse hoek komt er stilaan tegenwind. Oud-minister en burgemeester van Amsterdam Ed van Thijn (PvdA) noemt een paars-pluskabinet “kiezersbedrog”: “Den Haag bouwt nu aan een paars-pluscoalitie en dat begrijpt het publiek totaal niet. VVD-stemmers hebben reden zich bedrogen te voelen.” Van Thijn spreekt van een diepe politieke crisis. “Het CDA zou een coalitie met PVV (en VVD) niet overleven. Treedt een regering van VVD, PvdA, CDA en D66 aan, dan voelt iedereen zich genomen.” Dat is ook de mening van journalist Bart Jan Spruyt. Die suggereert (Elsevier, 10.07.10) dat de VVD een rechtse campagne voerde om kiezers te lokken, maar nadien al snel geheime onderhandelingen voerde om een links kabinet samen te stellen.
Ook Wim Kok – ex-premier en een oud boegbeeld van de PvdA – hekelt het kiezersbedrog. Volgens Kok is het CDA veel te makkelijk weggekomen met haar obstructie tegen de vorming van een rechtse regering met VVD en PVV. “De winst van de PVV is een sterk signaal dat door een grote groep kiezers is afgegeven. Dat is de reden, en dat zeg ik zonder enige vreugde, dat een coalitie over rechts met VVD, PVV en CDA serieuzer onderzocht had moeten worden”, stelt Wim Kok. Intussen stevent de PVV volgens de laatste peilingen af op een nieuwe forse zetelwinst. En dreigt voor de liberale VVD een electorale bolwassing zonder voorgaande.
