Gisteren werd in Tibet en op verschillende plaatsen in de wereld de 50ste verjaardag van de mislukte Tibetaanse opstand tegen de Chinese bezetting herdacht. De Tibetaanse rebellie van 1959 werd door het Chinese leger bloedig onderdrukt en de Dalai Lama, de spirituele leider van Tibet, vluchtte naar India. Na hem zouden nog vele duizenden de levensgevaarlijke tocht door de Himalaya wagen. De herdenking van de opstand leidde vorig jaar, in de aanloop naar de Olympische Spelen in Peking, tot zware rellen in Lhasa en omstreken. Daarbij vielen zeker 200 doden. Honderden demonstranten en boeddhistische monniken werden gearresteerd.
De communistische machthebbers in Peking zijn als de dood voor een herhaling en lieten de spierballen rollen. De Chinese president Hu Jintao riep op tot een “grote muur tegen het separatisme”. Niet minder dan 400.000 soldaten en paramilitaire eenheden werden gemobiliseerd om met alle middelen ‘rust en orde’ te bewaren. En dat zal met zo’n machtsontplooiing ook wel lukken.
De Dalai Lama vergeleek de situatie in zijn land met “een hel op aarde”. Nog steeds volgens de Dalai Lama werden er tijdens de Chinese bezetting “honderdduizenden Tibetanen omgebracht”. Daarnaast maakt Peking zich nog altijd schuldig aan “een culturele genocide”. Dat zijn ongebruikelijk harde woorden voor de Dalai Lama, de man die symbool staat voor geweldloos verzet en die daarvoor ook de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.
Maar er beweegt wat in Tibet. De Dalai Lama, die steeds gepleit heeft voor vreedzame co-existentie en voor een zekere vorm van autonomie binnen China, kan alleen maar vaststellen dat Peking helemaal niet van zin is om de culturele en religieuze rechten van de Tibetanen te erkennen of te respecteren. Onderhandelingen met China hebben tot dusver niks opgeleverd. Bij de jongere generatie in Tibet groeit dan ook het ongeduld. Als religieus leider is het gezag van de Dalai Lama onaangetast, maar jongeren verwijten hem “politieke naïviteit” en zeggen dat hij in “de val van Peking” is getrapt. De stemming slaat om en de geesten radicaliseren snel.
Niet dat de Tibetanen morgen de wapens gaan opnemen tegen de Chinese bezetter, want da zou neerkomen op collectieve zelfmoord. Zelfs als ze morgen allemaal op straat komen, heeft China de militaire macht en het numerieke overwicht om elke opstand genadeloos de kop in te drukken. Maar Tibet snakt naar vrijheid. “De Dalai Lama moet erkennen dat onze strijd een strijd voor onafhankelijkheid is”, zegt de jonge Tibetaanse activist en blogger Jamyang Norbu. “Onze generatie is bereid op te staan tegen de Chinese overheid en daarvoor de hoogste prijs te betalen.”
