De Bijzondere Financieringswet werkte een systeem uit waarbij er aan de klimaatdoelstellingen van de gebouwensector van de Gewesten een bonus-malussysteem gekoppeld wordt. Dat systeem werd reeds in 2014 geïntroduceerd en geldt eigenlijk reeds vanaf het begrotingsjaar 2016. Volgens het Rekenhof is het mechanisme echter nog altijd niet in werking getreden, waardoor het Vlaams Gewest in 2015-2018 25 miljoen euro zou hebben misgelopen. “Vlaanderen heeft nochtans recht op dat geld”, stelt Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang), die op tafel klopt.
Volgens het Rekenhof kan het Vlaams Klimaatfonds onder meer worden gefinancierd met “mogelijke supplementaire opbrengsten uit het klimaatresponsabiliseringsmechanisme”. Dat ‘responsabiliseringsmechanisme’ volgt uit artikel 65 quater van de Bijzondere Financieringswet van 16 januari 1989. Het mechanisme is in feite een bonus-malussysteem, gekoppeld aan de meerjarige, gewestelijke doelstellingen voor het terugdringen van broeikasgassen in haar gebouwensector. Als een gewest het beter doet dan de haar toegewezen doelstelling, krijgt het een financiële bonus uit de federale veilingsopbrengsten van emissierechten. Als het gewest de doelstelling niet behaalt, krijgt het een financiële malus in de federale dotatie.
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) bevestigde in een antwoord op een schriftelijke vraag van Vlaams parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang) dat de politieke besprekingen over het dossier “reeds vele jaren muurvast zitten”. De minister gaf verder mee dat “interpretatieverschillen over de Bijzondere Financieringswet” aan de grondslag liggen van het niet in voege treden van het systeem.
“Wil de Vlaamse overheid per se deze koehandel invoeren, dan moet Vlaanderen krijgen waar het recht op heeft”
“Het is onrechtvaardig dat onze Vlaamse burgers en ondernemingen zware inspanningen leveren om alle opgelegde klimaatdoelstellingen te halen, maar vervolgens niet eens de ‘beloning’ krijgen waar ze wettelijk recht op hebben”, reageert van Rooy. “Het is onverteerbaar dat Vlaanderen jaarlijks 12 miljard euro doorsluist naar Wallonië in de vorm van transfers, maar zelfs luttele miljoenen wordt ontzegd wanneer het eens recht heeft om iets te ontvangen. Hoe kan je aan de Vlamingen vragen om fikse inspanningen te leveren terwijl de anderen mogen blijven potverteren?”
Mocht het bonus-malussysteem in 2015-2018 echter al van kracht zijn geweest, dan zou dat voor Vlaanderen een aanzienlijke positieve impact gehad hebben op de ontvangsten van het Vlaamse Klimaatfonds, klinkt het bij het Vlaams Belang. Zo blijkt uit het rapport van het Rekenhof immers dat de administratie de bonusopbrengst van deze extra middelen op circa 25 miljoen euro raamt. “Het hele gegeven wijst echter op een groter hiaat. Wil de Vlaamse overheid per se dit systeem van emissieveilingen – niets anders dan een koehandel – invoeren met een bonus-malussysteem gekoppeld aan een klimaatbeleid, dan moet Vlaanderen krijgen waar het wettelijk recht op heeft”, besluit van Rooy. “Maar dat is een beleidskeuze die wij niet zouden maken.”
