Naïviteit en nalatigheid oorzaak van fraudegevoeligheid toelatingsexamen geneeskunde
Na berichten over AI-fraude bij het toelatingsexamen geneeskunde blijkt nu dat 105 kandidaten tijdens de digitale proef vrij van tabblad konden wisselen wegens gebrek aan beveiligingssoftware of sluitende controle. “We kunnen niet anders dan besluiten dat de afname van het examen op bijzonder amateuristische wijze is verlopen”, stelt Vlaams Parlementslid Freija Van den Driessche (Vlaams Belang). “Niet alleen de examencommissie en het bevoegde Vlaamse overheidsagentschap AHOVOKS, maar ook verantwoordelijk minister Demir zelf zijn hier fors tekortgeschoten.”
Uit de vele getuigenissen van deelnemers bleek al dat er geen enkele beveiligingssoftware was voorzien op het digitaal examenplatform AssessmentQ. Daardoor konden kandidaten tijdens het examen vrij surfen naar andere websites of zelfs gebruik maken van AI-toepassingen zoals ChatGPT. Uit een intern onderzoek met de data van AssessmentQ blijkt dat in totaal 105 kandidaten tijdens de proef van tabblad veranderden, zo verklaarde minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) het gisteren in de door het Vlaams Belang ingestelde hoorzitting in het Vlaams Parlement. “Daarbij is zichtbaar hoe vaak zij dat deden en hoelang zij buiten AssessmentQ bleven, maar omdat de toestel-logs twee maanden na de afname in veel gevallen al gewist of onbruikbaar waren, weet men niet exact wat zij daar hebben gedaan”, legt Van den Driessche uit. Media berichtten eerder over 20 à 30 mogelijke fraudeurs: concreet gaat het om 25 gunstig gerankte geslaagden van wie het internetgedrag verdacht lijkt. Zij moeten deze en komende week tekst en uitleg geven bij de examencommissie, die nadien zal beslissen of hun toelatingsrecht alsnog wordt ingetrokken.
Van den Driessche wijst ernstige tekortkomingen aan bij de dienst AHOVOKS omtrent risico-inschatting. “De enige risicoanalyse die werd uitgevoerd dateert van het coronajaar 2020, toen de examens voor het eerst decentraal en digitaal plaatsvonden. Nadien is nooit een nieuwe analyse gemaakt, ondanks de snelle opkomst in de laatste jaren van AI-toepassingen zoals ChatGPT die fraude veel eenvoudiger maken.” Bovendien werd bij de aanbesteding door AHOVOKS voor de ontwikkeling van AssessmentQ geen enkele beveiligingssoftware tegen online fraude voorzien, hoewel leverancier Televic dergelijke toepassingen perfect kan aanbieden. Binnen AHOVOKS werd het idee van bijkomende software nog wel besproken, maar men schoof het van tafel omdat de gebruikte schoolcomputers per locatie te veel verschillen en niet compatibel zouden zijn. “Nochtans is dat iets wat je vooraf als vereiste kan opleggen en uittesten bij de selectie van je examenlocaties. Het argument dat het niet mogelijk zou zijn, snijdt geen hout”, benadrukt het Vlaams Parlementslid.
Daarbovenop bleken de richtlijnen rond fysiek toezicht evenmin te worden nageleefd. “In theorie moet er één toezichter per twintig studenten zijn, maar op sommige locaties moesten één of twee toezichters zalen van honderd kandidaten bewaken. Digitale én fysieke controles lieten dus steken vallen.” Volgens Van den Driessche komt daar nog eens bij dat de examencommissie in eerste instantie geen ernstig onderzoek voerde naar de omvang van de fraude en de zaak minimaliseerde tot drie betrapte studenten. “Pas nadat de media de kwestie breed hadden uitgesmeerd, is men alsnog dieper gaan graven”, stelt ze.
“Amateuristische organisatie van de overheid is onaanvaardbaar bij zo’n belangrijk toekomstbepalend examen”
“De conclusie is onontkoombaar”, besluit Van den Driessche. “Er waren grote lekken bij het toelatingsexamen geneeskunde en zowel de examencommissie als AHOVOKS waren wat betreft fraudebestendigheid ofwel bijzonder naïef, ofwel ronduit nalatig. In beide gevallen draagt minister Demir als politiek eindverantwoordelijke de volle verantwoordelijkheid, want het kan niet zijn dat haar kabinet al niet veel eerder op de hoogte was van de fraudegevoeligheid van die examens.”
Tot slot waarschuwt het Vlaams Parlementslid voor de gevolgen van dit amateurisme. “Door het laattijdig ingrijpen van de minister, AHOVOKS en de examencommissie en het gebrek aan duidelijke procedures voor fraude die pas achteraf ontdekt wordt, zitten we vandaag in een juridisch wak. De sleutel ligt nu bij de rechter, die gisteren besliste dat het intern onderzoek te licht weegt om conclusies te trekken en zelf een onafhankelijk expert heeft laten aanstellen. Als er dan nog altijd gerede twijfel is over de exacte omvang van de fraude, is in theorie een volledige herafname van het examen mogelijk. Dat klinkt inhoudelijk misschien logisch, maar organisatorisch zou dit een quasi ondoenbaar herculeswerk betekenen. Dat alles had vermeden kunnen worden met een degelijk beveiligd en professioneel georganiseerd examen. Een toelatingsexamen dat beslissend is voor de toekomst van duizenden jongeren moet boven elke twijfel verheven zijn – dat is nu duidelijk niet het geval geweest.”
