Nieuwe censuurregels bedreigen vrije meningsuiting in Europa
Vanaf 1 juli 2025 zijn nieuwe bepalingen uit de Digital Services Act (DSA) in werking getreden, waarmee de eerder vrijwillige gedragscode tegen ‘desinformatie’ nu formeel is verankerd in bindende Europese regelgeving. Daarmee is opnieuw een stap gezet in de uitvoering van de DSA, het wetgevend instrument waarmee de Europese Commissie naar eigen zeggen het digitale landschap “veiliger en verantwoordelijker” wil maken. In werkelijkheid dreigt deze wet een draconisch systeem van online censuur te verankeren. “Vrije meningsuiting is geen recht dat aan voorwaarden moet voldoen”, stelt Europees Parlementslid Tom Vandendriessche (Vlaams Belang). “De Commissie heeft zonder enig democratisch mandaat een systeem gecreëerd waarbij Big Tech wordt aangesteld als scheidsrechter van wat gezegd mag worden.”
Onder de aangepaste regels moeten grote online platformen zoals Facebook, YouTube en X systematisch rapporteren over hun strijd tegen “desinformatie” en worden ze zelfs verplicht om samen te werken met factcheckers en NGO’s. Ook politieke advertenties komen onder toezicht. De verplichtingen gaan ver. Platformen riskeren boetes tot 6% van hun wereldwijde jaaromzet als ze niet voldoende optreden tegen inhoud die als “schadelijk” of “desinformatie” wordt bestempeld, ook al gaat het om legale meningen.“Het is bijzonder zorgwekkend dat deze censuurregels internationaal effect zullen hebben. De EU bepaalt voortaan welke opinies in het publieke debat mogen verschijnen, zelfs buiten haar grenzen”, vervolgt Vandendriessche.
“Censuur hoort niet thuis in een vrije samenleving”
De Europarlementariër wijst er ook op dat de nieuwe regels in de praktijk vooral andersdenkenden viseren. “Kritiek op klimaatbeleid, migratie of vaccinatiebeleid wordt al te vaak als ‘desinformatie’ bestempeld. De DSA maakt van afwijkende opinies een doelwit. Dat is ronduit totalitair.” Volgens Vandendriessche ligt de kern van het probleem bij het gebrek aan democratische controle: “Wat offline legaal is, moet ook online legaal blijven. Die toetsing hoort bij rechters thuis, niet bij algoritmes of door de EU gesubsidieerde factcheckers.”
Hij herhaalt zijn oproep voor nationale waarborgen tegen online censuur en dringt aan op de herziening, of zelfs intrekking, van de Digital Services Act. “Zolang er geen absolute garanties zijn voor de bescherming van legale meningen, is deze wet een gevaar voor de democratie. Censuur hoort niet thuis in een vrije samenleving. Het is de eerste stap op weg naar een dictatuur”, besluit Vandendriessche.
