Uitgaven voor sociaal tolken verdubbeld tot 7,5 miljoen euro: strengere regels nodig
In vier jaar tijd zijn de kosten voor sociaal tolken en vertalen in Vlaanderen verdubbeld tot 7,5 miljoen euro. Het daarvoor gefactureerde bedrag aan voorzieningen, lokale besturen en andere organisaties is zelfs verdrievoudigd. Volgens Vlaams Parlementslid Chris Janssens (Vlaams Belang) is het systeem “volledig ontspoord”. Hij pleit voor een strikter kader waarbij anderstaligen vaker zelf opdraaien voor de kosten, “zeker nu de Vlaamse regering de Vlaming opnieuw diep in de buidel laat tasten”.
Voorzieningen, overheidsorganisaties en openbare besturen kunnen ‘sociaal tolken en vertalers’ inzetten om te communiceren met anderstalige personen die beroep doen op hun dienst- of hulpverlening. Ze kunnen daarvoor samenwerkingsovereenkomsten afsluiten met het Vlaamse Agentschap Integratie en Inburgering (AII) dat deze tolken en vertalers ter beschikking stelt. De kostprijs wordt gefactureerd aan de aanvragende diensten.
Doorheen de jaren is de omvang van dit systeem fors toegenomen. Vandaag bestaan er maar liefst 2.338 samenwerkingsovereenkomsten, goed voor 4.475 actieve aanvragers. De meeste aanvragers zijn actief in het onderwijs (1.918), welzijn en gezin (1.019), openbare dienstverlening (inclusief lokale besturen en OCMW’s) (778) en de gezondheidszorg (484). In totaal werden de voorbije vier jaar 319.707 opdrachten uitgevoerd en gefactureerd. De meeste opdrachten gebeurden binnen de sectoren welzijn en gezin (80.177), onderwijs (63.446), openbare dienstverlening (62.932) en gezondheid (59.557).
Om deze dienstverlening te verzekeren beschikt het AII over 424 gecertificeerde tolken en vertalers. De meest voorkomende talen zijn Arabisch (inclusief dialecten), Frans, Russisch, Turks, Engels, Dari, Farsi, Oekraïens, Pashtoe en Berbers.
Uit cijfers van minister Crevits blijkt dat de administratie- en werkingskosten van het AII voor deze tolk- en vertaalopdrachten tussen 2020 en 2024 met bijna een kwart stegen: van 2,25 miljoen euro naar 2,77 miljoen euro. De gefactureerde kosten voor tolk- en vertaaldiensten verdrievoudigden zelfs in dezelfde periode: van 1,55 miljoen euro in 2020 naar 4,76 miljoen euro in 2024.
“Wanneer we de werkings- en personeelskosten van het AII optellen bij de gefactureerde prestaties, spreken we over een totale kost van meer dan 7,5 miljoen euro in 2024”, rekent Janssens voor. “Ook voor deze uitgaven draait de Vlaamse overheid meestal op. Zo keurde de Vlaamse regering op 10 oktober 2025 nog een verhoging van het subsidiebedrag voor de centra voor algemeen welzijnswerk (CAW’s) goed met 145.000 euro om hun tolk- en vertaalkosten te dekken.”
“Uitgerekend in tijden waarin de burger zwaar moet besparen, laat minister Crevits de teugels vieren waardoor de tolk- en vertaalkosten blijven oplopen”
Volgens het Vlaams Parlementslid is het niet te ontkennen dat het systeem ontspoord is. “Een verdrievoudiging van het totale factuurbedrag is op geen enkele manier te rechtvaardigen", reageert hij. “Er wordt veel te snel en gemakzuchtig naar sociaal tolken en vertalers gegrepen om anderstaligen te helpen. Waarom nog de moeite doen om Nederlands te leren als men toch op zijn wenken bediend wordt?” Hij wijst ook naar de Vlaamse regering als verantwoordelijke. “Uitgerekend in tijden waarin de burger zwaar moet besparen, laat minister Crevits de teugels vieren waardoor de kost blijft oplopen.”
Volgens het antwoord van de minister ligt de beslissing om tolk- of vertaaldiensten in te zetten volledig bij de organisaties of overheden zelf. Er is geen enkele opportuniteitscontrole en de Vlaamse overheid beschikt zelfs niet over informatie over de personen voor wie de diensten worden aangevraagd. “De minister weet niet eens wie gebruikmaakt van de dienstverlening", stelt Janssens vast. “Er is zelfs geen koppeling met het inburgeringstraject en dus ook geen enkele stimulans om Nederlands te leren.”
“Er moet dringend orde op zaken worden gesteld om misbruik en budgettaire ontsporing te stoppen", besluit Janssens. “De minister moet een strikt kader invoeren dat bepaalt wie waarvoor gebruik kan maken van sociaal tolken en vertalen. De identiteit van de aanvrager moet gecontroleerd worden en wie al lang genoeg in Vlaanderen verblijft om Nederlands te kunnen, moet zelf de factuur betalen. De belastingbetalende Vlaming mag hier niet langer voor opdraaien.”
