Hervorming schoolvakanties vraagt wetenschappelijke evidentie en breed draagvlak
Vrouwennetwerk Ferm pleit voor een inkorting van de zomervakantie, naar het voorbeeld van de Franstalige Gemeenschap. “Voor Vlaams Belang is het duidelijk: wij hervormen niet om te hervormen”, zegt Vlaams Parlementslid Bart Claes. “Enkel als er sluitend Vlaams onderzoek is én breed draagvlak bij alle betrokkenen, kan men een schoolkalenderhervorming overwegen. Vandaag ontbreken de beide.”
Het vrouwennetwerk Ferm pleit voor een inkorting van de Vlaamse zomervakantie, zodat die weken beter verdeeld kunnen worden over het schooljaar, bijvoorbeeld door langere herfst- en krokusvakanties. Volgens de organisatie valt de verantwoordelijkheid voor vakantieplanning nog steeds vooral bij moeders, wat tot stress en uitputting leidt. Daarnaast zouden kinderen leerachterstand oplopen door de lange zomerrust. Ferm wijst erop dat in Wallonië en Brussel de zomervakantie al is hervormd en dat ook in buurlanden zoals Nederland en Duitsland de zomervakantie korter is. Het voorstel krijgt steun van onderwijsexpert Dirk Van Damme, die al langer pleit voor een hervorming van de schoolkalender. Hij wijst op de leerachterstanden bij kansarme kinderen tijdens lange vakanties en vindt dat die “overtuigend” zijn.
Voorzitter van de onderwijscommissie Bart Claes ziet daar weinig in: “Het persbericht van Ferm wekt sterk de indruk dat de nadruk ligt op praktische opvangproblemen, waarbij het gezin en de pedagogische opdracht van de school wat naar de achtergrond verdwijnen. We mogen echter niet vergeten dat onderwijs in de eerste plaats draait om leren en begeleiden, niet om te zorgen voor kinderopvang.”
Volgens Claes is een hervorming van de schoolkalender op dit moment niet alleen ongewenst, maar ook ondoordacht. “Er wordt vaak gewezen op het zogenaamde ‘zomerleerverlies’, maar dat fenomeen is van alle tijden. Generaties kinderen hebben twee maanden zomervakantie gekend zonder dat dit het onderwijs ondermijnde. Het klopt dat studies bestaan die leerverlies aantonen, vooral in Angelsaksische context, maar de effecten van een kalenderhervorming zijn niet altijd eenduidig. Wat ontbreekt, is degelijk Vlaams onderzoek dat onomstotelijk aantoont dat een andere schooljaarindeling een verbetering zou zijn voor de meerderheid van onze leerlingen. Zolang dat er niet is, kunnen we dit debat enkel half blind voeren.”
“Geen behoefte aan een kortere zomervakantie, maar aan rust, beleidsconsistentie en ondersteunende maatregelen”
Daarnaast wijst Claes op het gebrek aan draagvlak in het onderwijs zelf. “In 2022 zijn onder toenmalig onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) zowat alle actoren bevraagd: leerkrachten, directies, vakbonden, de scholierenkoepel, ouderverenigingen en de Vlaamse Onderwijsraad. Overal klonk hetzelfde antwoord: dit is geen prioriteit. Onze scholen worden vandaag al overspoeld door hervormingen: de uitrol van de nieuwe minimumdoelen, de invoering van de Vlaamse toetsen tot 2028, het nijpende lerarentekort, de instroom van anderstalige leerlingen en de steeds grotere zorgnoden. De onderwijssector snakt naar stabiliteit en ademruimte, niet naar nog meer structurele veranderingen op basis van nattevingerwerk.”
Ook de gevolgen buiten het leerplichtonderwijs mogen niet genegeerd worden. “Een verschoven kalender raakt ook hogescholen en universiteiten, waar de planning van stages en herexamens onder druk zou komen. En de jeugdsector zou een groot deel van zijn speelruimte verliezen om zomerkampen te organiseren. Hoewel dit gaat over “belendende percelen” in deze discussie, zijn de effecten in deze sectoren voor tienduizenden gezinnen in Vlaanderen wél zeer concreet,” aldus Claes.
Tot slot maakt Vlaams Belang duidelijk dat Vlaanderen niet zomaar het Franstalige voorbeeld moet volgen. “Wallonië heeft beslist om af te wijken van het klassieke ritme. Dat was hun keuze. Maar dat legt Vlaanderen geen enkele verplichting op. In veel landen worden vakanties gespreid of regionaal vastgelegd, en ook daar bestaan verschillen zonder dat dit een probleem vormt. Bovendien zal het jaren duren voor we weten of de Franstalige hervorming echt werkt – minimaal drie tot tien jaar longitudinaal onderzoek is daarvoor nodig”, besluit Claes. “Tot die tijd is het onverantwoord om hier radicale beslissingen te nemen. Onze leerkrachten en leerlingen hebben geen behoefte aan een kortere zomervakantie, maar aan rust, beleidsconsistentie en ondersteunende maatregelen in het onderwijs zodat ze zich zoveel als mogelijk kunnen concentreren op het lesgebeuren."
